Bolalarda gemoglobin: me’yori va og‘ishlar

Gemoglobin – bu eritrotsitlarda joylashgan oqsil bo‘lib, u butun organizm bo‘ylab kislorod tashish uchun javob beradi. Uning darajasi bolaning sog‘lig‘i holatini ko‘rsatadigan muhim ko‘rsatkichdir. Me’yordan chetlanishlar turli buzilishlar haqida darak berishi mumkin, shuning uchun qaysi ko‘rsatkichlar me’yor deb hisoblanishini, og‘ishlar bo‘lsa nima qilish kerakligini va muammolarni qanday oldini olish mumkinligini bilish muhimdir.

Bolada gemoglobin qanday bo‘lishi kerak?

Bolalarda gemoglobin me’yorlari yoshga qarab farqlanadi:

• Yangi tug‘ilganlar — 180–240 g/l
• 1 oylik — 115–175 g/l
• 6 oylik — 110–140 g/l
• 1 yoshdan 5 yoshgacha — 110–135 g/l
• 5 dan 12 yoshgacha — 115–145 g/l
• O‘smirlar — 120–160 g/l

Agar gemoglobin darajasi me’yordan past yoki yuqori bo‘lsa, mutaxassis bilan maslahatlashish zarur.

Gemoglobin me’yordan past bo‘lsa

Gemoglobin darajasining pasayishi kamqonlikka olib keladi, bu bolaning rivojlanishiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.

Bolalarda gemoglobinning pasayish sabablari

• Temir yetishmovchiligi – ovqatda temir yetishmasligi yoki yomon o‘zlashuvi.
• Qon kasalliklari – tug‘ma yoki orttirilgan patologiyalar.
• Yuqimli kasalliklar – surunkali yallig‘lanishlar kamqonlikka olib kelishi mumkin.
• Muddatidan oldin tug‘ilish – muddatidan oldin tug‘ilgan bolalarda gemoglobin darajasi tezroq pasayadi.

Bolalarda past gemoglobin belgilari

• Terining va shilliq qavatlarning oqarishi.
• Tez charchash, holsizlik, uyquchanlik.
• Ishtaha buzilishi.
• Tez-tez shamollash.
• Terining qurishi va sochlarning mo‘rtlashuvi.

Bolada past gemoglobin qanday xavf tug‘diradi?

Gemoglobin yetishmaganda organizm yetarli miqdorda kislorod olmaydi, bu esa jismoniy va aqliy rivojlanishda orqada qolish, immunitetning zaiflashuvi va yurak-qon tomir tizimi muammolariga olib kelishi mumkin.

Gemoglobin me’yordan yuqori bo‘lsa

Gemoglobinning ortishi kamroq uchraydi, lekin bu ham muammo belgisi bo‘lishi mumkin.

Bolalarda gemoglobinning oshish sabablari

• Organizmning suvsizlanishi.
• Yuqori tog‘li hududda yashash.
• Yurak va o‘pka kasalliklari.
• Endokrin buzilishlar.

Bolada yuqori gemoglobin belgilari

• Bosh og‘rig‘i va aylanishi.
• Tez charchash.
• Yuz terisining qizarishi.
• Ichak bilan bog‘liq muammolar.

Agar bolada gemoglobin doimiy ravishda yuqori bo‘lsa, bu qonning quyuqlashishiga va tromb hosil bo‘lishiga olib kelishi mumkin.

Diagnostika va davolash

Agar kamqonlik yoki yuqori gemoglobindan shubha qilinsa, shifokor umumiy qon tahlilini belgilaydi. Zarur bo‘lsa, qo‘shimcha tekshiruvlar – ferritin, qondagi temir miqdori va boshqa moddalar almashinuviga oid ko‘rsatkichlar tahlili tayinlanadi.

Davolash og‘ish sababiga bog‘liq. Agar gemoglobin past bo‘lsa, temir preparatlari va temirga boy dieta buyuriladi. Agar gemoglobin yuqori bo‘lsa – organizmdagi suyuqlik miqdorini nazorat qilish, ovqatlanishni tuzatish va kerak bo‘lsa asosiy kasallikni davolash tavsiya etiladi.

Prognoz va profilaktika

Bolalarda gemoglobinning me’yoriy darajasini saqlab turish uchun quyidagilarga amal qilish muhim:

• Temirga boy mahsulotlar (go‘sht, baliq, grechka, tuxum, olmalar) bilan muvozanatli ovqatlanishni ta’minlash.
• B12 vitamini va foliy kislotasi darajasini nazorat qilish.
• Bolaning uyqu va faoliyat rejimini kuzatish.
• Vaqtida tibbiy ko‘riklardan o‘tish.

Xulosa

Gemoglobin bola salomatligining muhim ko'rsatkichidir. Uning darajasi normal chegaralarda bo'lishi kerak, chunki pasayish ham, o'sish ham turli muammolarga olib kelishi mumkin. Muntazam tekshiruvlar, to'g'ri ovqatlanish va bolaning farovonligiga ehtiyotkorlik bilan e'tibor jiddiy asoratlardan qochishga yordam beradi. Agar bolada anemiya yoki boshqa anormallik belgilari bo‘lsa, shifokor bilan maslahatlashib, uning tavsiyalariga amal qilish kerak.